Bạn có bao giờ tự hỏi, những hoạt động hàng ngày của chúng ta, hay quy trình sản xuất tại nhà máy, đang "in dấu" những gì lên hành tinh này? Đó chính là carbon footprint hay còn gọi là dấu chân carbon.
Theo dõi và giảm thiểu carbon footprint không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại những lợi ích kinh tế thiết thực.
Vậy, carbon footprint là gì và tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Hãy cùng Avil Việt Nam tìm hiểu qua bài viết này nhé!
I. Carbon Footprint là gì?
Carbon footprint (dấu chân carbon) là tổng lượng khí nhà kính (GHG) bao gồm carbon dioxide (CO2), methane (CH4), nitrous oxide (N2O), và các khí fluor hóa được thải ra môi trường một cách trực tiếp hoặc gián tiếp từ các hoạt động của một cá nhân, tổ chức, sự kiện hoặc sản phẩm trong suốt vòng đời của nó.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), một hộ gia đình trung bình ở Mỹ có lượng phát thải carbon khoảng 48 tấn CO2 tương đương mỗi năm. Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp, con số này có thể lên đến hàng nghìn, thậm chí hàng triệu tấn CO2 tương đương, tùy thuộc vào quy mô và loại hình hoạt động.
Dấu chân carbon không chỉ đơn thuần là lượng khí thải trực tiếp từ các hoạt động đốt nhiên liệu mà còn bao gồm cả lượng khí thải gián tiếp từ việc sản xuất, vận chuyển, sử dụng và thải bỏ các sản phẩm và dịch vụ mà chúng ta tiêu thụ.
Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về mục tiêu toàn cầu trong việc giảm phát thải, hãy đọc thêm về bài viết: Net Zero là gì?
II. Carbon footprint từ con người và công nghiệp
Carbon footprint có nguồn gốc từ nhiều hoạt động khác nhau, từ sinh hoạt hàng ngày của con người đến quy trình sản xuất phức tạp của các ngành công nghiệp.
1. Carbon footprint từ hoạt động con người
Dấu chân carbon của mỗi cá nhân chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
Giao thông vận tải: Sử dụng phương tiện cá nhân (ô tô, xe máy), máy bay, phương tiện công cộng.- Tiêu thụ năng lượng: Sử dụng điện cho chiếu sáng, điều hòa, thiết bị gia dụng.
- Lương thực, thực phẩm: Sản xuất và tiêu thụ thực phẩm, đặc biệt là thịt và các sản phẩm từ sữa.
- Hàng hóa và dịch vụ: Tiêu thụ quần áo, đồ dùng cá nhân, dịch vụ giải trí, du lịch...
- Chất thải: Lượng chất thải sinh hoạt và cách xử lý chất thải.
2. Carbon footprint từ doanh nghiệp & công nghiệp
Ngành công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong tổng lượng phát thải carbon toàn cầu. Theo một báo cáo của McKinsey, các ngành công nghiệp nặng như sản xuất vật liệu xây dựng, hóa chất và kim loại chiếm khoảng 22% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Các nguồn phát thải carbon chính từ doanh nghiệp và công nghiệp bao gồm:
- Sản xuất: Sử dụng năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch (than, dầu, khí đốt) cho các quy trình sản xuất.
- Khu công nghiệp: Tập trung nhiều nhà máy với lượng khí thải lớn từ hoạt động sản xuất và tiêu thụ năng lượng.
- Năng lượng: Sản xuất điện từ các nhà máy nhiệt điện than, khí đốt.
- Vận tải: Vận chuyển nguyên vật liệu và thành phẩm bằng xe tải, tàu biển, máy bay.
- Quản lý chất thải: Xử lý chất thải công nghiệp và chất thải từ hoạt động của doanh nghiệp.
III. Vì sao doanh nghiệp cần quan tâm đến carbon footprint?
Ngày nay, việc quan tâm đến carbon footprint không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà máy sản xuất và khu công nghiệp.
1. Áp lực từ chính sách
Các chính phủ trên toàn thế giới đang ngày càng thắt chặt các quy định về môi trường và phát thải khí nhà kính. Tại Việt Nam, Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đã có những quy định cụ thể về giảm phát thải khí nhà kính.
Hơn nữa, các cơ chế như CBAM (Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon) của EU đang tạo ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, buộc họ phải minh bạch và giảm lượng phát thải carbon trong sản phẩm của mình.
2. Chi phí năng lượng tăng cao
Giá các loại nhiên liệu hóa thạch như dầu và khí đốt đang có xu hướng tăng, gây áp lực lên chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Việc kiểm soát và giảm lượng tiêu thụ năng lượng, đặc biệt là năng lượng từ các nguồn phát thải cao, sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể. Ví dụ, việc sử dụng máy bơm nhiệt heat pump thay thế cho lò hơi dầu/gas có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm đến 60% chi phí năng lượng cho hệ thống sưởi và làm nóng.
3. Hình ảnh thương hiệu & lợi thế cạnh tranh
Trong bối cảnh người tiêu dùng và các đối tác kinh doanh ngày càng quan tâm đến các vấn đề môi trường, việc công bố và thực hiện các biện pháp giảm carbon sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín thương hiệu và tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Các nhà đầu tư cũng ngày càng ưu tiên các doanh nghiệp có cam kết và hành động cụ thể về phát triển bền vững.
4. Nguy cơ bị ảnh hưởng tài chính
Theo nghiên cứu của IEA, các doanh nghiệp không chủ động kiểm soát và giảm phát thải có thể phải đối mặt với các chi phí phát sinh liên quan đến thuế carbon, phí môi trường và các rào cản thương mại, ảnh hưởng đến lợi nhuận hàng năm.
Xem thêm: Môi trường xanh là gì?, Kiểm kê khí nhà kính là gì?
IV. Cách giảm Carbon Footprint cho doanh nghiệp
Để giảm thiểu carbon, doanh nghiệp cần có một chiến lược toàn diện và thực hiện các giải pháp cụ thể trong nhiều lĩnh vực hoạt động. Dưới đây là một số giải pháp phổ biến mà doanh nghiệp có thể tham khảo:
1. Tối ưu hệ thống nhiệt bằng Heat Pump
Hệ thống sưởi và làm mát, nước nóng thường chiếm một phần lớn trong tổng lượng tiêu thụ năng lượng của nhà máy và khu công nghiệp. Heat pump là một giải pháp hiệu quả để thay thế các hệ thống đốt nhiên liệu hóa thạch như lò hơi dầu/gas hoặc các hệ thống điện trở nhiệt. Heat pump có khả năng tiết kiệm đến 60% điện năng so với các hệ thống truyền thống và giảm đáng kể lượng khí CO2 thải ra môi trường.
Tìm hiểu thêm: Heat Pump công nghiệp là gì?
2. Sử dụng năng lượng mặt trời cho sản xuất
Năng lượng mặt trời là một nguồn năng lượng sạch và vô tận, giúp doanh nghiệp giảm sự phụ thuộc vào lưới điện quốc gia và giảm phát thải khí nhà kính. Doanh nghiệp có thể lắp đặt hệ thống nước nóng năng lượng mặt trời để cung cấp nước nóng cho các hoạt động sản xuất hoặc sinh hoạt, hoặc lắp đặt hệ thống pin năng lượng mặt trời (PV) để tự sản xuất điện.
3. Tối ưu hệ thống HVAC bằng điều hòa 3 chức năng
Hệ thống HVAC (sưởi ấm, thông gió và điều hòa không khí) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo môi trường làm việc thoải mái. Điều hòa 3 chiều (làm mát, sưởi ấm, và cung cấp nước nóng) là một giải pháp tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải CO2 hiệu quả. Các hệ thống điều hòa thông minh hiện nay còn được trang bị các công nghệ tiên tiến giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng và cải thiện chất lượng không khí.
4. Các giải pháp khác
Nâng cấp thiết bị: Thay thế các thiết bị cũ, tiêu tốn nhiều năng lượng bằng các thiết bị mới, hiệu suất cao hơn.- Tối ưu hóa quy trình sản xuất: Áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến, tiết kiệm năng lượng và nguyên vật liệu.
- Quản lý chất thải hiệu quả: Giảm thiểu lượng chất thải phát sinh và tăng cường tái chế.
- Sử dụng vận tải xanh: Ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu hoặc xe điện.
- Đo lường và theo dõi: Thiết lập hệ thống đo lường và theo dõi carbon thường xuyên để đánh giá hiệu quả của các biện pháp giảm phát thải.
V. Hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam tham gia thị trường tín chỉ carbon
Thị trường tín chỉ carbon đang dần hình thành và phát triển tại Việt Nam. Theo Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, Việt Nam sẽ triển khai thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon từ năm 2025. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp có lượng phát thải thấp hoặc thực hiện các dự án giảm phát thải có thể tạo ra và bán tín chỉ carbon cho các doanh nghiệp khác có nhu cầu bù đắp lượng phát thải của mình.
Doanh nghiệp có thể tạo ra tín chỉ carbon từ các dự án năng lượng tái tạo như lắp đặt điện mặt trời, sử dụng heat pump (giảm nhu cầu sử dụng năng lượng từ điện lưới hoặc nhiên liệu hóa thạch), hoặc các dự án tiết kiệm năng lượng khác.
Để tham gia thị trường tín chỉ carbon, doanh nghiệp cần:
- Đánh giá và xác minh lượng giảm phát thải từ dự án của mình theo các tiêu chuẩn quốc tế hoặc quốc gia được công nhận.
- Đăng ký dự án với các tổ chức có thẩm quyền để được cấp tín chỉ carbon.
- Tham gia giao dịch trên sàn giao dịch tín chỉ carbon khi thị trường chính thức đi vào hoạt động.
Tham khảo thêm: Tín chỉ carbon là gì?
Carbon footprint là một chỉ số quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá và quản lý tác động của mình đến môi trường. Việc chủ động giảm thiểu dấu chân carbon không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật và giảm thiểu rủi ro tài chính mà còn mang lại nhiều lợi ích về kinh tế, thương hiệu và khả năng cạnh tranh trong dài hạn.
Nếu bạn đang tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để tối ưu hóa năng lượng và giảm phát thải CO2 cho doanh nghiệp của mình, hãy liên hệ với Avil Việt Nam ngay hôm nay để nhận được tư vấn miễn phí và giải pháp phù hợp nhất!
Đọc thêm: Trung hòa Carbon là gì?, Kinh tế xanh là gì?
